Đẩy mạnh tuyên truyền

Ngay từ khi Luật Phòng, chống MBN được ban hành và có hiệu lực (ngày 1-1-2012), TP Cần Thơ đã đẩy mạnh tuyên truyền đến tất cả cán bộ công chức, viên chức. Đã có 5.356 cuộc tuyên truyền về luật này với 195.935 lượt người dự và hơn 50.500 cuộc tuyên truyền ra dân. Các hình thức tuyên truyền được thực hiện thông qua các cuộc hội nghị, phối hợp với các ban, ngành lồng ghép các cuộc họp, tổ chức thi tìm hiểu pháp luật về MBN… Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân trong đấu tranh phòng ngừa MBN. Bà Phan Quỳnh Dao, Phó Giám đốc Sở Tư pháp thành phố, cho biết: "Thông qua các Câu lạc bộ pháp luật, Câu lạc bộ Tuổi trẻ phòng chống tội phạm, đã đưa các quy định pháp luật về phòng, chống MBN đến người dân. Không chỉ vậy, thành phố còn biên soạn và phát hành trên 21.000 tờ gấp phát cho người dân và trang bị sách luật về phòng, chống MBN cho các tủ sách pháp luật ở cơ sở. Từ năm 2012-2016, có 5 trường hợp bị mua bán trở về được trợ giúp pháp lý".

Bên cạnh những hoạt động tuyên truyền pháp luật của ngành Tư pháp, Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố và Sở Lao động- Thương binh và Xã hội cũng thường xuyên tìm cách tiếp cận để tuyên truyền và tạo điều kiện cho các chị em bị mua bán trở về hoặc các chị em có nguy cơ cao (nghèo, không có việc làm…) nhận thức được hoạt động của tội phạm MBN và trợ giúp các chị em hòa nhập cộng đồng. Ngành Lao động- Thương binh và Xã hội của thành phố đã tham mưu ban hành nhiều chính sách hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về. Trong đó có hỗ trợ dạy nghề cho nhóm phụ nữ có nguy cơ cao. Đồng thời, đã tổ chức được 5 lớp dạy nghề cho hơn 150 học viên nữ (theo Đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020). Đồng thời, phối hợp với Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố mở 14 lớp dạy nghề cho 490 phụ nữ, giới thiệu việc làm cho 3.797 chị. Các cấp Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố cũng đã tư vấn về phòng ngừa MBN cho 816 chị em có ý định lấy chồng nước ngoài…

Khó khăn cần tháo gỡ

Theo Công an TP Cần Thơ, khó khăn lớn nhất của các ngành chức năng là các đối tượng bị mua bán trở về thường mặc cảm nên ít khi trình báo với cơ quan chức năng. Có trường hợp được các ngành chức năng giải cứu đưa về, nhưng sau đó họ không hợp tác để lực lượng điều tra, làm rõ truy bắt đối tượng phạm tội. Việc người dân trình báo về các vụ việc liên quan đến MBN, môi giới kết hôn rất ít, hầu như không có. Chỉ có số ít trường hợp người nhà nạn nhân trình báo, nhưng sau đó thì lại không hợp tác với công an để tiếp tục điều tra.

Ông Huỳnh Văn Ri, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) TP Cần Thơ, cho biết: các kênh để tiếp nhận thông tin tố giác tội phạm của thành phố rất nhiều. Tuy nhiên, thời gian qua, tin báo về tội phạm MBN chủ yếu cho nạn nhân tự tìm đến tố giác. Đối với các tin báo liên quan đến MBN thường có liên đới đến nước ngoài nên rất khó xác minh. Anh em phải xem xét kỹ tin báo do đúng là kết hôn hay mua bán nên thận trọng trong việc đưa vào tin báo tố giác tội phạm vì sợ án bị dồn. Để khắc phục tình trạng này, trong năm 2017, giữa VKSND thành phố và công an sẽ thống nhất tất cả tin báo đều đưa vào tin báo tố giác tội phạm và sẽ xem xét nếu có án thì tiếp tục làm, còn nếu không sẽ xem xét có hướng giải quyết sau.

Bên cạnh đó, việc trợ giúp pháp lý cho các đối tượng bị mua bán trở về trên địa bàn thành phố thời gian qua là rất ít. Theo bà Phan Quỳnh Dao, khó khăn lớn nhất hiện nay là công tác tiếp cận nạn nhân bị mua bán trở về, nhất là phụ nữ, trẻ em ở vùng sâu, vùng xa. Có trường hợp các chị khai báo không đúng địa chỉ, chỗ ở nên ngành chức năng khó tiếp cận để tuyên truyền, trợ giúp. Để công tác trợ giúp pháp lý cho các đối tượng này được tốt hơn, bên cạnh việc đặt các bảng tuyên truyền về quyền lợi của những đối tượng được trợ giúp pháp lý miễn phí tại các cơ quan tiến hành tố tụng, đề nghị các cơ quan chức năng khi phát hiện vụ việc phối hợp với Trung tâm trợ giúp pháp lý của thành phố để trung tâm biết và có sự trợ giúp kịp thời.

Đến nay thành phố tiếp cận hỗ trợ được 29 trường hợp nạn nhân và gia đình nạn nhân. Trong đó, có 11 nạn nhân có nhu cầu và được trợ cấp khó khăn ban đầu. Theo bà Trần Thị Xuân Mai, Giám đốc Sở Lao động- Thương binh và Xã hội thành phố, để giúp các đối tượng bị mua bán trở về từng bước ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng một cách bền vững nên có cơ chế phối hợp đồng bộ. Hiện nay, việc hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về theo quy định phải là hộ nghèo mới được hỗ trợ. Kiến nghị Trung ương xem xét xác định đã là nạn nhân bị mua bán trở về nếu có nhu cầu hỗ trợ thì đề nghị được trợ cấp khó khăn ban đầu…

Theo ông Lê Văn Tâm, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Cần Thơ, thời gian qua, TP Cần Thơ đã thực hiện tốt công tác phòng, chống MBN. Hằng năm, thành phố cũng dành một khoản kinh phí nhất định để Ngân hàng Chính sách Xã hội hỗ trợ giải quyết việc làm cho người nghèo, trong đó có nhóm phụ nữ có nguy cơ cao. Để công tác này được thực hiện tốt hơn, các cơ quan, ban ngành cần tăng cường tiếp cận với những gia đình có con em kết hôn với người nước ngoài, từ đó có giải pháp phòng ngừa tình trạng MBN. Các ngành Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án cần tăng cường phát hiện, xử lý nghiêm minh đối với loại tội phạm này. Đồng thời, các ngành Tư pháp, Lao động- Thương binh và Xã hội, Hội Liên hiệp phụ nữ, cần phối hợp tuyên truyền và thực hiện tốt các chính sách cho đối tượng bị mua bán trở về. Đề nghị Chính phủ quan tâm ký kết Hiệp định về phòng, chống MBN với một số nước chưa có ký kết nhằm tháo gỡ khó khăn cho các cơ quan thực thi pháp luật trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm này…