Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Luật Hợp tác xã năm 2012 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2013. Sau hơn 4 năm triển khai, KTTT với nòng cốt là HTX, bước đầu thể hiện chuyển biến về chất lượng, hiệu quả, chứng tỏ ngày càng rõ nét hơn vai trò quan trọng và có ý nghĩa toàn diện về kinh tế, chính trị, xã hội, thể hiện trên các mặt như: Sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương về KTTT, HTX được nâng cao. Nhiều kế hoạch, chương trình, cơ chế, chính sách nhằm phát triển KTTT, HTX được ban hành phù hợp hơn với thực tế địa phương. Sau khi Luật HTX năm 2012 ban hành, số lượng HTX tăng lên, doanh thu và thu nhập của người lao động trong HTX được cải thiện, từng bước hoạt động ổn định, qua đó, tác động tích cực đến kinh tế hộ thành viên (hiện nay số hộ nông dân tham gia HTX và hưởng lợi từ HTX chiếm khoảng 50% tổng số hộ nông dân), góp phần thực hiện xóa đói giảm nghèo, ổn định an ninh, chính trị tại cộng đồng.

Bên cạnh đó, số lượng các HTX áp dụng khoa học công nghệ mới, hiện đại vào sản xuất, kinh doanh, tham gia vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao ngày càng nhiều, đặc biệt, các HTX nông nghiệp đã hoạt động gắn với các sản phẩm chủ lực vùng, thực hiện liên kết chuỗi, nhiều HTX liên kết với các siêu thị, doanh nghiệp lớn để mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, khả năng cạnh tranh. Một số HTX đã chủ động nghiên cứu, mở rộng thị trường, không những trong nước mà còn xuất khẩu. Trong thời gian qua, đã xuất hiện một số HTX có quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng trên nhiều tỉnh, doanh thu cao hàng trăm tỷ đồng như: HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Anh Đào (Lâm Đồng), HTX Evergrowth (Sóc Trăng), HTX bò sữa Tân Thông Hội (TP Hồ Chí Minh)…Ngoài ra, trình độ cán bộ quản lý HTX được nâng cao rõ rệt. Một số HTX có đội ngũ cán bộ tâm huyết, có kinh nghiệm, nhạy bén với cơ chế thị trường, mạnh dạn áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, kinh doanh của HTX.

Tuy đạt được một số thành tựu nhất định, nhưng nhìn chung khu vực KTTT, HTX vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế, cụ thể: Một số chính sách hỗ trợ được ban hành phân tán, chưa đồng bộ, thiếu tính khả thi, chưa được hướng dẫn cụ thể, thiếu nguồn lực, thiếu kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thi hành Luật HTX và các chính sách hỗ trợ phát triển HTX; một số địa phương vẫn chưa thấy rõ vai trò  của HTX trong việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nên mới chỉ dừng lại ở chủ trương, chưa có chỉ đạo xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện, không có chính sách hỗ trợ cho các HTX trong quá trình thực hiện; một số HTX chưa thể hiện được vai trò kết nối giữa các thành viên với thị trường, sự gắn kết lợi ích giữa HTX và thành viên còn mờ nhạt, chưa mang tinh thần hợp tác…

Phát biểu kết luận tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển KTTT, HTX cho rằng, các quy định của Luật HTX năm 2012 cơ bản đáp ứng nhu cầu phát triển HTX trong cơ chế thị trường hiện nay. Tuy nhiên về lâu dài cần nghiên cứu, đề xuất giải pháp khắc phục những bất cập trong các quy định tại Luật HTX năm 2012 như: tỷ lệ góp vốn; thủ tục giải thể bắt buộc; chế tài xử lý vi phạm Luật HTX năm 2012… cho phù hợp với tình hình thực tế của mỗi giai đoạn phát triển.

Bên cạnh đó, để tiếp tục hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển HTX, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác, phát triển Hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin quốc gia về HTX; xây dựng Chiến lược phát triển KTTT, HTX đến năm 2030 để có định hướng, chính sách tổng thể, lâu dài cho phát triển HTX; đồng thời, chủ trì xây dựng Chương trình hỗ trợ phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021 - 2025. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính, nghiên cứu, đề xuất chính sách ưu đãi về thuế riêng cho các HTX để tạo điều kiện hỗ trợ HTX phát triển (xem xét quy định thuế thu nhập doanh nghiệp cho HTX chỉ bằng 70% so với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Miễn thuế 2 năm đầu đối với HTX mới thành lập. Hỗ trợ về thuế theo quy định trong thời gian 3 đến 5 năm. Miễn thuế thu nhập cá nhân đối với phần thu nhập có được từ góp vốn vào HTX…).

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành cơ chế, chính sách để khuyến khích các ngân hàng thương mại đẩy mạnh cho HTX vay vốn, đặc biệt là HTX nông nghiệp; hướng dẫn xử lý các khoản nợ các tổ chức tín dụng của HTX khi giải thể phá sản; đồng thời, đề xuất cơ chế định giá tài sản khi vay vốn và cho phép HTX được dùng tài sản hình thành trên đất sau khi định giá để thế chấp vay vốn tín dụng…