Để ngăn chặn có hiệu quả, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, xử lý triệt để các hành vi vi phạm khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” IUU của Ủy ban châu Âu (EC), không để tác động tiêu cực đến hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động hợp tác song phương với các nước trong khu vực, suy giảm uy tín của ngành thủy sản và tác động đến đời sống, sinh kế của cộng đồng ngư dân ven biển, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương ven biển khẩn trương thực hiện một số nhiệm vụ quan trọng, cấp bách sau:

Bộ trưởng các các Bộ: Quốc phòng, Công an, Nông nghiệp và Môi trường, Ngoại giao, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ, Tài chính; Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển tiếp tục chỉ đạo thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư, Nghị quyết số 52/NQ-CP của Chính phủ, Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; xác định công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững kinh tế biển nói chung và ngành thủy sản; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, ưu tiên bố trí nguồn lực cho các cơ quan chức năng thực hiện hiệu lực, hiệu quả nhiệm vụ chống khai thác IUU, các khuyến nghị của EC. Thực hiện các biện pháp đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả, toàn diện bảo vệ tàu cá, ngư dân Việt Nam hoạt động hợp pháp trên các vùng biển giáp ranh giới với các nước; đồng thời kiên quyết ngăn chặn, xử lý nghiêm, triệt để tàu cá vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển, vi phạm vùng biển nước ngoài, vi phạm ngắt kết nối VMS khi hoạt động trên biển, các hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi vi phạm vùng biển nước ngoài theo quy định.

Đối với Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ nếu không hoàn thành các nhiệm vụ chống khai thác IUU tại địa phương, ảnh hưởng đến nỗ lực chung gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” IUU của EC đối với nghề cá Việt Nam, khẩn trương chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Ổn định cơ quan quản lý nhà nước về thủy sản, các cơ quan, lực lượng chức năng có liên quan để chống khai thác IUU; rà soát, chấn chỉnh, phân định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ, thời gian hoàn thành cụ thể của từng cơ quan, lực lượng chức năng, cá nhân và thường xuyên kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện theo cơ chế chính quyền địa phương hai cấp.

Củng cố hồ sơ, xử phạt vi phạm hành chính toàn bộ các trường hợp tàu cá đăng ký trên địa bàn vi phạm hành vi khai thác IUU nghiêm trọng từ năm 2024 đến nay theo quy định tại Nghị định sổ 38/2024/NĐ-CP ngày 05/4/2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản; xử lý hình sự nếu có dấu hiệu vi phạm theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Đưa ra truy tố, xét xử các vụ việc đã khởi tố và tiếp tục khởi tố, truy tố, xét xử các hành vi liên quan đến đưa tàu cá, ngư dân khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, gửi, vận chuyên thiết bị VMS... theo Nghị quyêt số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, để tạo sự răn đe, giáo dục trong cộng đồng cư dân ven biển.

Phê duyệt kế hoạch cao điểm huy động nguồn lực để tuyên truyền, vận động, theo dõi, ngăn chặn ngay từ trong bờ và trên biển, kịp thời xử lý các vi phạm (theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường).

Xử lý nghiêm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách trong thực thi công vụ, đùn đẩy né tránh trách nhiệm, chậm trễ hoặc không xử lý các hành vi vi phạm khai thác IUU.

Triển khai Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 52/NQ-CP ngày 22/4/2024 về Chương trình hành động và Kế hoạch của Chính phủ triển khai thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW. Đến nay, công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) đã có kết quả chuyển biến theo hướng tích cực; đã khởi tố, truy tố, đưa ra xét xử các hành vi vi phạm khai thác IUU, tạo sự răn đe, giáo dục trong cộng đồng ngư dân ven biển; số lượng tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài đã giảm so với năm 2024.

Tuy nhiên, tình trạng tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài còn rất phức tạp, thủ đoạn ngày càng tinh vi, các lực lượng chức năng chưa có biện pháp ngăn chặn hiệu quả. Từ đầu năm 2025 đến nay vẫn xảy ra 16 tàu cá vi phạm bị nước ngoài bị bắt giữ, xử lý; 13 tàu cá mang biển số giả, không có số đăng ký, với 90 ngư dân làm việc trên tàu là người Việt Nam vi phạm bị bắt giữ, xử lý.

Nguyên nhân chủ yếu là do công tác quản lý, kiểm soát tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, tàu cá hoạt động trên biển và trong bờ chưa nghiêm túc; thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm nghiêm trọng khai thác IUU còn rất yếu kém, chưa thống nhất, toàn diện; tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm và không loại trừ khả năng có tiêu cực dẫn đến cùng một hành vi vi phạm mà địa phương này xử lý, địa phương khác lại chậm hoặc không xử lý theo quy định của pháp luật; người đứng đầu tại một số cơ quan, địa phương chưa quan tâm công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.