Sau 4 năm đàm phán, ngày 11/7/2022, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam Lê Minh Hoan đã ký Nghị định thư với Đại diện Tổng Cục Hải quan Trung Quốc về xuất khẩu sầu riêng chính ngạch sang Trung Quốc. Sầu riêng Việt Nam được xuất chính ngạch sang Trung Quốc cũng đồng nghĩa với việc giá trị sầu riêng được nâng lên và thị trường cũng sẽ ổn định, bền vững hơn.

Tại TP Cần Thơ, với sự hỗ trợ của ngành nông nghiệp, các công ty thu mua xuất khẩu sầu riêng và các đơn vị hữu quan, bà con nông dân tại các Tổ hợp tác, hợp tác xã đã bắt tay xây dựng vùng trồng, tuân thủ các yêu cầu, các tiêu chí quy định tại Nghị định thư. Chính vì vậy, trong những năm gần đây, tại TP Cần Thơ, cây sầu riêng đang được phát triển và đầu tư với diện tích tăng đần, từ 537 ha (năm 2015) lên gần 3.000 ha (năm 2022), tập trung trồng chủ yếu tại huyện Phong Điền (1.731 ha), huyện Thới Lai (333 ha) và quận Ô Môn (233 ha). Trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất lúa kém hiệu quả, từ vườn tạp sang các loại cây ăn trái vào năm 2018, sầu riêng vẫn là cây trồng được bà con ưu tiên lựa chọn và gần 90% giống sầu riêng là Ri 6.

Đối với vùng trồng sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, hiện TP Cần Thơ đã gửi được 42 bộ hồ sơ (tương ứng 42 vùng trồng với diện tích 851,50 ha và 1.051 hộ tham gia). Phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã tiến hành kiểm tra được 8/42 vùng trồng với 175,06 ha và 169 hộ tham gia. Kết quả cả 8 vùng đều đạt yêu cầu và đã được cấp mã số.

Hợp tác xã trồng sầu riêng Trường Phát thuộc phường Trường Lạc, quận Ô Môn là 1 trong 8 đơn vị đầu tiên ở TP Cần Thơ được Tổng Cục Hải quan Trung Quốc cấp mã số vùng trồng. Lô Sầu riêng 18,5 tấn được xuất khẩu sang Trung Quốc hôm nay là kết quả mà hợp tác xã gặt hái được sau hơn 4 tháng trồng theo tiêu chuẩn sạch, đúng lộ trình phía đối tác yêu cầu. Đây là bước ngoặt quan trọng, không chỉ với ngành hàng sầu riêng, mà còn tạo động lực để bà con nông dân TP Cần Thơ cùng nhau hợp tác sản xuất, làm ra nhiều nông sản có giá trị cao phục vụ cho xuất khẩu.

Lô sầu riêng xuất khẩu hàng loại 1 là các trái trọng lượng chuẩn từ 1,8 kg - 5,5 kg

Ông Lưu Văn Thương, Giám đốc Hợp tác xã Trường Phát chia sẻ, hiện nay Hợp tác xã có 20 hội viên, tổng diện tích trồng sầu riêng khoảng 30ha. Hợp tác xã đã thỏa thuận và ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm lâu dài với Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Ngọc Minh Lạng Sơn với giá thu mua từ bằng đến cao hơn giá thị trường trong suốt vụ. Hàng loại 1 là các trái trọng lượng chuẩn từ 1,8 kg - 5,5 kg và còn lại là hàng loại 2. Lô sầu riêng đầu tiên xuất khẩu với giá bao tiêu 77.000 đồng/kg, cao gần gấp đôi so với giá thương lái mua tại vườn năm 2022, điều này đã khiến cho bà con nông dân trở nên rất phấn khởi. Theo ông Lưu Văn Thương, lô sầu riêng xuất khẩu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo tiêu chuẩn của Chi cục, cách ly theo đúng thời hạn để bảo đảm an toàn thực phẩm. Hiện nay, các thành viên của Hợp tác xã đã trải qua nhiều khóa đào tạo và đã nắm được kỹ năng kiểm soát chi phí sản xuất, từ đó giúp tăng tính hiệu quả sản xuất nông sản và đẩy mạnh xuất khẩu bền vững.

Tại lễ xuất khẩu, ông Nguyễn Ngọc Hè, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết, sự kiện hôm nay đánh dấu sự chuyển mình của ngành nông nghiệp TP Cần Thơ trước yêu cầu của thị trường, của doanh nghiệp, chuyển từ phương thức sản xuất manh mún, tự phát, thiếu liên kết sang phương thức sản xuất theo hướng liên kết chặt chẽ theo chuỗi giá trị với doanh nghiệp, liên kết để hình thành các vùng trồng chuyên canh tập trung đủ điều kiện được cấp mã quản lý, thực hiện quy trình kỹ thuật sản xuất đảm bảo chất lượng, trong đó trái sầu riêng là sản phẩm điển hình.

Để có giải pháp phát triển bền vững ngành nông nghiệp nói chung, ngành cây ăn quả nói riêng, ông Nguyễn Ngọc Hè yêu cầu thời gian tới các địa phương hỗ trợ bà con nhà vườn xây dựng mã vùng trồng ở các vùng đã có, hỗ trợ bà con tiếp cận các doanh nghiệp thu mua xuất khẩu. Thường xuyên theo dõi, hỗ trợ doanh nghiệp, bà con thực hiện hợp đồng, vận động bà con nông dân nâng cao ý thức trách nhiệm để thu hoạch trái cây đúng độ tuổi, cách ly phân, thuốc đúng quy định.

Ông Nguyễn Ngọc Hè yêu cầu ngành nông nghiệp thành phố tiếp tục quan tâm, tăng cường kết nối doanh nghiệp để liên kết với các vùng sản xuất tập trung. Hỗ trợ các vùng sản xuất, các doanh nghiệp rà soát cấp mã vùng trồng, hướng dẫn nhà vườn thực hiện tốt các quy trình kỹ thuật để đảm bảo chất lượng trong sản xuất. Nghiên cứu triển khai các giải pháp hiệu quả để thúc đẩy nâng cao hiệu quả sản xuất. Kịp thời đề xuất UBND thành phố các chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp, hỗ trợ người dân trong hoạt động, thúc đẩy liên kết các vùng sản xuất. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền để khuyến cáo các lĩnh vực, ngành hàng theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và thực tiễn địa phương. Bên cạnh đó, Hội nông dân thành phố tiếp tục quan tâm hỗ trợ tuyên truyền, vận động hội viên, đoàn viên thực hiện sản xuất theo giải pháp liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, thực hiện tốt hợp đồng liên kết với doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp, Phó Chủ tịch UBND thành phố hy vọng rằng các doanh nghiệp sẽ tích cực hơn nữa khi sát cánh cùng với hợp tác xã và bà con nông dân, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất và đầu tư chế biến để đa dạng hóa sản phẩm, tạo dựng niềm tin với các nhà vườn tại địa phương và mở rộng đa dạng hóa thị trường.