Cá mè vinh (còn có tên gọi cá trà vinh) thuộc Chi cá he đỏ (Barbonymus) sống nơi môi trường nước ngọt ở Đồng bằng sông Cửu Long (vào khoảng tháng 5 âm lịch), nhiều nhất vào mùa nước lũ. Cá có dạng hình thoi, thân dẹp, vảy màu trắng bạc, nửa phần trên của đầu và thân cá màu xanh nhạt, nửa phần dưới màu trắng. Biết được đặc tính của cá mè vinh, cứ đến mùa lũ, người dân nơi đây thường thả lưới, vãi chài… để đánh bắt.

Khi nhắc đến chả cá mè vinh, mọi người sẽ liên tưởng đến chả cá thát lát (cũng là đặc sản của vùng sông nước Cửu Long). Chả cá thát lát có bán nơi chợ và thường xuyên có trong những món ăn của cư dân nơi đây. Nhưng, thực tế, chả cá mè vinh cũng “bằng chị, bằng em” nào có kém ai vì hương vị thơm ngon, và giá cả lại hợp lý. Nếu so sánh giá giữa 2 loại, ta sẽ thấy giá chả cá mè vinh rẻ bằng phân nửa. (Giá cả hiện nay tại Cần Thơ: chả cá thát lát: 20.000 đ/100 gram, chả cá mè vinh: 9.000 đ/100 gram).

Miếng chả cá mè vinh (sau khi nạo lấy thịt) có màu hồng trông như miếng thịt bò. (Ảnh: Ba Cần Thơ).

Để có miếng chả cá mè vinh bán ra thị trường, người bán phải tốn nhiều công sức. Trước hết, cá đánh bắt được (hay mua về) phải lựa cá thật tươi, con lớn. Cho cá mè vinh vào thùng xốp ủ (một lớp cá, một lớp đá) trong vòng 2 ngày cho thịt cá được săn chắc. Sau đó, lấy cá ra và dùng dao bén rọc 2 bên thân, lộn ngược thịt cá ra. Dùng kẹp nhặt từng miếng xương hom và những xương nhỏ khác của cá cho sạch. Cuối cùng, lấy muỗng nạo thịt cá cho vào tô.

Nhìn miếng chả cá mè vinh màu hồng nhạt như miếng “thịt bò tơ” trông ngon lành và hấp dẫn! Nhưng nếu để như thế mà chế biến món ăn thì thịt cá sẽ nhão không ngon.

Tô chả cá mè vinh kho mẳn tỏa hương thơm ngát thật hấp dẫn. (Ảnh: Ba Cần Thơ).

Muốn chế biến món chả cá mè vinh kho mẳn có chất lượng phải nắm vững “bí quyết”để chả cá có dai, vừa khẩu vị mới thơm ngon! Đầu tiên, cho chả cá mè vinh vào chén cùng gia vị (muối + mỡ (dầu ăn) + bột ngọt + tiêu xay + đầu hành lá (hoặc củ hành tím) bằm nhuyễn + ớt xắt miếng) vừa khẩu vị và dùng muỗng tán đều cho đến khi hỗn hợp bóng, mịn và kết dính lại với nhau. Kế đến, bắc nồi lên bếp, phi mỡ (dầu) thơm rồi cho nước lạnh vào 1/3 nồi cùng gia vị (nước mắm + bột ngọt) cho vừa ăn, nấu sôi. Dùng muỗng múc từng miếng chả cá mè vinh cho vào nồi, nấu chín. Sau rốt, cho cà chua xắt miếng vào nồi, nêm nếm gia vị lần cuối, và nhắc xuống ngay (đừng để cà chua mềm mất ngon!).

Cần lưu ý thêm, muốn cho món kho mẳn có hương vị đậm đà, trước khi múc ra tô thêm một ít hành lá, rau cần (hoặc ngò gai) xắt khúc, và chén nước mắm nguyên chất, trong đó có vài trái ớt hiểm chín, là xong! Món này có thể ăn với bún, và khi ăn vắt thêm chút chanh (hoặc trái hạnh, miền Bắc gọi là trái tắc) hay bằm xoài sống (xoài xanh) vào thì càng tuyệt!...

Có dịp đến tham quan TP. Cần Thơ, mời bạn hãy khám phá cho được món ăn độc đáo của xứ Tây Đô này. Và tôi tin chắc bạn sẽ nhớ mãi vùng đất trù phú nơi miền Tây, đúng với câu ca dao đã truyền tụng từ ngàn xưa: ”Cần Thơ gạo trắng nước trong. Ai đi đến đó lòng không muốn về…”.