Hội nghị vệ tinh các thành phố ASEAN “3 không” (không còn người nhiễm mới HIV, không còn người tử vong do AIDS, không còn phân biệt và kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV/AIDS) về phòng, chống HIV/AIDS nằm trong khuôn khổ hoạt động của Hội nghị các thành phố về xét nghiệm nhanh HIV năm 2021 trong nền tảng hội nghị kết hợp ở Lisbon (Bồ Đào Nha), được tổ chức nhằm trao đổi học hỏi kinh nghiệm, xúc tiến hợp tác giữa các thành phố trong khu vực ASEAN trong cuộc chiến chống lại HIV/AIDS giữa lúc đại dịch COVID-19 bùng phát và tăng cường hợp tác của các nước ASEAN.

Tại Hội nghị, các đại biểu trao đổi kinh nghiệm về các thách thức của đại dịch COVID-19 đối với ngành y tế và tác động đối với công tác chăm sóc và điều trị HIV; thích ứng, tăng tốc và đổi mới mục tiêu 90-90-90 trong đại dịch COVID-19; đồng thời, đề ra các giải pháp và những sáng kiến mới để giải quyết những vấn đề bức xúc trong phòng, chống HIV/AIDS của khu vực với mục tiêu giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV/AIDS và giảm mức tác động xấu liên quan đến HIV/AIDS trong đại dịch COVID-19 đối với kinh tế, chính trị, xã hội.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Dương Tấn Hiển - Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố chia sẻ, từ tháng 2/2017, TP Cần Thơ bắt đầu triển khai hoạt động xét nghiệm nhanh HIV dựa vào cộng đồng, sử dụng đội ngũ không chuyên, là các nhân viên tiếp cận cộng đồng và các nhóm cộng đồng ở Cần Thơ với sự hỗ trợ kỹ thuật từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Dự án Quỹ toàn cầu và Cục Phòng, chống HIV/AIDS.

Hội nghị vệ tinh các thành phố ASEAN “3 không” về phòng, chống HIV/AIDS được tổ chức bằng hình thức trực tuyến

Xuất phát từ nhu cầu cộng đồng, tháng 11/2020 TP Cần Thơ thí điểm triển khai phân phối bộ dụng cụ tự xét nghiệm nhanh HIV bằng nước bọt (Ora-Quick) miễn phí thông qua trang web tự xét nghiệm. Đây là kênh xét nghiệm cộng đồng tiện lợi, nhất là trong giai đoạn dịch COVID-19 bùng phát. Kết quả bước đầu từ tháng 11/2020 đến tháng 9/2021, có 680 người đăng ký xét nghiệm, kết quả có 28 người dương tính HIV (chiếm tỷ lệ 4,3%), tất cả 28 người dương tính HIV được chuyển gửi tham gia điều trị ARV. Số âm tính đăng ký điều trị PrEP được 62 người (chiếm tỷ lệ 9,5%).

Đến nay, TP Cần Thơ đã thực hiện các giải pháp trong việc triển khai hoạt động xét nghiệm nhanh HIV dựa vào cộng đồng bao gồm: đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ xét nghiệm không chuyên; xây dựng quy trình triển khai thực hiện xét nghiệm nhanh HIV; truyền thông quảng bá dịch vụ xét nghiệm nhanh qua nhiều hình thức như báo, đài, truyền thông trực tiếp, pano, áp phích, tờ rơi,… nhất là qua mạng xã hội; phân công cán bộ điều phối hoạt động xét nghiệm cộng đồng; giám sát hỗ trợ kỹ thuật thường xuyên đảm bảo tuân thủ quy trình xét nghiệm các nhóm cộng đồng; kết nối chuyển gửi các ca có phản ứng HIV đến các cơ sở xét nghiệm khẳng định HIV, ca khẳng định dương tính HIV sang điều trị ARV, ca âm tính HIV sang điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP).

Theo ông Dương Tấn Hiển, từ thực tiễn xét nghiệm cộng đồng, TP Cần Thơ tận dụng các nguồn lực sẵn có, huy động sự tham gia, nâng cao vai trò của cộng đồng đích, nhất là các tổ chức cộng đồng trong việc xét nghiệm nhanh HIV; đẩy mạnh, đa dạng hóa các hình thức quảng bá, truyền thông, đặc biệt các trang mạng xã hội trong thời kỳ dịch COVID-19 bùng phát; lồng ghép tốt các dịch vụ liên quan đến xét nghiệm như điều trị ARV, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP), viêm gan C,...; đa dạng hóa các hình thức xét nghiệm mới, sáng kiến mới như ứng dụng công nghệ 4.0 vào xét nghiệm; xét nghiệm cộng đồng quan tâm đến nhóm khách hàng nguy cơ cao, giới trẻ, đặc biệt là nhóm MSM; đảm bảo bảo mật, cung cấp dịch vụ thân thiện cho cộng đồng đích.

Tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố cam kết sẽ tiếp tục duy trì triển khai các chương trình can thiệp, đặc biệt là tự xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng, tiếp tục phấn đấu để đạt được các mục tiêu lớn của chương trình phòng, chống HIV/AIDS như duy trì “3 không” về HIV/AIDS; tiến xa hơn là đạt được mục tiêu lớn của Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030.