“Đây là một tập thơ mang nhiều ý nghĩa sâu sắc trong cuộc đời tôi, kỷ niệm tròn 30 năm tôi gắn bó với vùng đất Cần Thơ”, nhà thơ Đặng Tuyết (hội viên Hội Nhà văn TP Cần Thơ) chia sẻ với chúng tôi như thế về tập thơ “Về miền sông Hậu” mới ra mắt, do NXB Hội Nhà văn ấn hành. Đọc tập thơ, người đọc như cảm nhận được lời tự tình của người con Hà Tĩnh chọn Cần Thơ làm quê.
Cách đây 4 năm, Bảo tàng Hà Nội có triển lãm 12 dòng tranh dân gian tiêu biểu của Việt Nam. Sánh cùng những dòng tranh trứ danh, nức tiếng ở Bắc bộ và Trung bộ như tranh Đông Hồ, tranh Kim Hoàng, tranh Hàng Trống, tranh làng Sình… Nam bộ có tranh gói vải. Vì sao một dòng tranh không quá lâu đời lại được đánh giá cao như vậy? Đó là một hành trình dài kỳ công sáng tạo và lưu giữ của người Nam bộ.
Nơi cư trú ổn định và nhà cửa là một trong những nhu cầu thiết yếu của con người. Ở ĐBSCL thuở khai hoang, lúc thiên nhiên, môi trường còn rất khắc nghiệt, đầy lam sơn chướng khí và thú dữ; muốn khai hoang lập nghiệp trên vùng đất mới, điều kiện ban đầu là phải có nơi trú ẩn che mưa tránh nắng, tránh các loài thú dữ. Những đặc điểm tự nhiên và xã hội đã hình thành nét đặc trưng trong nhà ở của cư dân nơi đây...
“Các bạn có thấy sự bình lặng ở vạch nước này không? Địa danh Bình Thủy ra đời như thế đó” - người thuyết minh kể chuyện xưa với nhóm du khách trẻ đang bồng bềnh ngoài vàm sông. Ngoài kia sông Hậu, sóng vỗ dưới gió chướng cuối mùa; vậy mà ở vạch nước lặng, mặt sông yên ắng. Các bạn trẻ du Xuân từ điều kỳ thú ấy.
Chẳng phải ngẫu nhiên mà trong lần đầu đặt chân đến Cần Thơ vào đầu năm 1919, học giả Phạm Quỳnh đã khen ngợi “La capitale de L’Ouest”, nghĩa là Thủ đô của Miền Tây. Cũng chẳng phải ngẫu nhiên mà trong cuốn “Nam kỳ phong tục nhơn vật diễn ca” xuất bản vào năm 1909, tác giả Nguyễn Liên Phong đúc kết:
Trong cuốn “Văn minh miệt vườn”, nhà văn Sơn Nam ca ngợi: “Miệt vườn tiêu biểu cho hình thức sanh hoạt vật chất và tinh thần cao nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long”. “Ông già Nam bộ” không ít lần tả cảnh miệt vườn Phong Điền, Cần Thơ với nét cẩm tú, sung túc. Tết này, về với miệt vườn để tìm nếp xưa ngày cũ, câu chuyện người Phong Điền lên liếp làm vườn và những thảo thơm.
Mỹ thuật Cần Thơ những năm qua dù không có nhiều hoạt động bề nổi, song dần khẳng định vị trí với những tác phẩm giá trị. Điều này được thể hiện rõ qua Cuộc thi Mỹ thuật TP. Cần Thơ năm 2019 vừa mới trao giải.
Câu đối Tết, còn gọi Xuân liên, hoặc liễn Tết; là vật không thể thiếu mỗi dịp đón năm mới của một số nước Á Đông. Phong tục này là nét đẹp ngày xuân, giúp con người gửi gắm ước mơ về cuộc sống an lành, hạnh phúc.
Văn hóa dân gian là kho tàng đồ sộ, gồm những giá trị vật thể (kiến trúc, các công trình đình, đền, chùa, miếu…) và phi vật thể (phong tục, tập quán, văn chương). Tồn tại và phát triển trong đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân ta; văn hóa dân gian đã đồng hành cùng dân tộc theo dòng thời gian, lịch sử từ rất xa xưa. Trong đó, văn chương bình dân là một trong những yếu tố cấu thành quan trọng. Giữa rất nhiều thể loại văn học dân gian, có một loại hình được đa số quần chúng yêu thích vì gây hào hứng và kích thích sự sáng tạo, trí tuệ. Đó là câu đố.
Văn hóa sông nước là điểm chung kết nối các quốc gia Đông Nam Á. Văn hóa Việt Nam nói chung, khu vực ĐBSCL nói riêng, cũng nằm trong không gian văn hóa ấy. Con đường nào để bảo tồn và phát triển văn hóa sông nước trong thời hội nhập là vấn đề đặt ra tại Hội thảo khoa học quốc tế “Văn hóa sông nước ở Đông Nam Á - Bảo tồn và phát triển” do Trường Đại học Cần Thơ vừa tổ chức.