Chiều 7/8, Đoàn giám sát của Quốc hội đã có buổi làm việc với UBND thành phố Cần Thơ nhằm đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực. Đoàn công tác số 2 do Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy, Phó Trưởng Đoàn thường trực Đoàn giám sát chủ trì. Tiếp và làm việc với đoàn có Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Trần Văn Lâu cùng đại diện HĐND, Ủy ban MTTQ thành phố, lãnh đạo các sở, ngành liên quan.
Quang cảnh buổi làm việc.
Tại buổi làm việc, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường đã báo cáo về công tác triển khai Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 trên địa bàn. Theo đó, thành phố đã xác định bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong quá trình quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội, nhất là sau khi thực hiện sáp nhập, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Trong giai đoạn 2022 – 2024, thành phố Cần Thơ đã bố trí ngân sách Nhà nước từ nguồn sự nghiệp môi trường với tổng số tiền là 1.243,093 tỷ đồng, đảm bảo không dưới 1% tổng chi ngân sách hàng năm. Kinh phí sự nghiệp môi trường trong những năm qua được chi đảm bảo theo hướng dẫn của Trung ương, đáp ứng kịp thời các yêu cầu bảo vệ môi trường của địa phương.
Về kêu gọi đầu tư, thúc đẩy xã hội hóa đầu tư trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và hợp tác quốc tế cũng thu hút nhiều nguồn lực cho hoạt động bảo vệ môi trường. Cụ thể, như Công ty TNHH MTV Greenity Hậu Giang đã đầu tư xây dựng Nhà máy điện rác công suất xử lý rác 600 tấn/ngày (xã Phụng Hiệp), với kinh phí khoảng 925 tỷ đồng; Công ty Năng lượng môi trường EB đã đầu tư và vận hành Nhà máy xử lý rác sinh hoạt công suất 400 tấn/ngày, công suất phát điện 7,5MW. Hiện đang tiếp tục kêu gọi đầu tư nhiều dự án xây dựng hạ tầng xử lý chất thải rắn, nước thải ở các khu/cụm công nghiệp và tích hợp thu hút các nguồn lực từ các hoạt đông hợp tác quốc tế.
Công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường được triển khai trọng tâm, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Thành phố Cần Thơ hiện có 10 khu công nghiệp (trong đó 2 khu công nghiệp đang xây dựng); đã có 7/8 khu công nghiệp đang hoạt động đã có hệ thống xử lý nước thải tập trung (đạt tỷ lệ 87,5%); 5/8 khu đã lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục, truyền dữ liệu về Sở Nông nghiệp và Môi trường. Riêng, đối với các khu công nghiệp hoặc doanh nghiệp chưa đầu tư (chưa đấu nối) hệ thống xử lý nước thải tập trung đều phải tự đầu tư xây dựng hệ thống đạt Quy chuẩn Việt Nam hoặc có giấy phép bảo vệ môi trường được phê duyệt trước khi thải ra nguồn tiếp nhận.
Chất thải rắn công nghiệp, chất thải nguy hại được các doanh nghiệp thực hiện thu gom, phân loại tại nguồn và ký hợp đồng chuyển giao cho các đơn vị có chức năng thu gom, xử lý. Có 5/6 cụm công nghiệp đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung (đạt tỷ lệ 83.3%); hệ thống quan trắc tự động đang được lắp đặt cho các cụm công nghiệp này.
Đối với các làng nghề và cơ sở sản xuất nhỏ, chất thải phát sinh được quản lý theo tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, một số nghề truyền thống như hầm than tại các xã Kế Sách, Đại Thành, Tân Thành, Phú Tân vẫn còn tình trạng khí thải gây ô nhiễm chưa được xử lý triệt để, gây ảnh hưởng môi trường xung quanh. Hiện nay, thành phố đang phối hợp cùng người dân nghiên cứu mô hình xử lý khí thải hiệu quả.
Bên cạnh đó, thành phố thường xuyên triển khai chương trình quan trắc môi trường định kỳ và đột xuất, đặc biệt tại các khu vực nhạy cảm. Nhiều hệ thống quan trắc tự động đã được lắp đặt nhằm giám sát chất lượng nước mặt, kiểm soát vùng bảo hộ vệ sinh, hành lang bảo vệ nguồn nước, đồng thời đầu tư hạ tầng xử lý nước thải sinh hoạt đô thị. Chất lượng không khí trên địa bàn được kiểm soát chặt chẽ, các thông số đều nằm trong giới hạn cho phép. Các cơ sở sản xuất lớn bắt buộc phải lắp trạm quan trắc khí thải tự động, truyền số liệu về cơ quan chức năng theo quy định.
Các thành viên Đoàn giám sát trao đổi, thảo luận tại buổi làm việc.
Đại diện các sở, ngành giải trình các câu hỏi do Đoàn giám sát đặt ra tại buổi làm việc.
Tại buổi làm việc, các thành viên Đoàn giám sát đề nghị UBND thành phố Cần Thơ làm rõ việc nhiều vấn đề về tình hình xây dựng, ban hành văn bản, quy định chi tiết về Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; các tồn tại, vướng mắc, giải pháp và kiến nghị. Đại diện các sở, ngành của thành phố Cần Thơ… cũng giải trình làm rõ thêm một số vấn đề Đoàn công tác nêu tại buổi làm việc.
Phát biểu kết luận buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đánh giá cao công tác chuẩn bị, rà soát số liệu trong báo cáo của thành phố Cần Thơ dù mới thực hiện việc sáp nhập từ 3 địa phương. Ông ghi nhận nỗ lực của thành phố trong việc triển khai Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.
Bên cạnh những kết quả tích cực, đoàn giám sát nhận thấy còn một số tồn tại trong việc ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, như: quy định về đơn giá, định mức kinh tế - kỹ thuật chậm được bổ sung cho phù hợp Luật Bảo vệ môi trường năm 2020,…
Trên địa bàn thành phố còn có những bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt chưa hợp vệ sinh, chưa được xử lý triệt để và còn các bãi rác tạm của các trạm trung chuyển, điểm tập kết, các thiết bị, phương tiện thu gom, vận chuyển chưa đạt yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định. Ngoài ra, việc đầu tư hạ tầng để xử lý nước thải sinh hoạt đô thị để giải quyết các vấn đề ô nhiễm nước thải mặc dù được quan tâm nhưng còn bất cập.Liên quan các khu, cụm công nghiệp, việc hoàn thành xây dựng các hệ thống xử lý nước thải cũng như lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động liên tục chưa triển khai các yêu cầu đề ra.
Theo đó, đoàn giám sát đề nghị UBND thành phố Cần Thơ quan tâm sáu vấn đề. Đầu tiên, cập nhật, rà soát ban hành đầy đủ các quy định, cơ chế chính sách về bảo vệ môi trường theo quy định về Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Thành phố Cần Thơ cần chỉ đạo rà soát, đánh giá tổng thể các khu vực xử lý chất thải rắn sinh hoạt đang vận hành, từ đó có các giải pháp xử lý triệt để vấn đề ô nhiễm môi trường đang tồn tại, bảo đảm công khai minh bạch các thông tin về quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại địa phương. Rà soát, điều chỉnh, cập nhật nội dung quy hoạch các điểm tập kết, trạm trung chuyển, khu xử lý rác thải.
Đối với các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, đề nghị thành phố cần sớm có các giải pháp đầu tư để khắc phục và xử lý dứt điểm các bãi rác tạm, bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, điểm tập trung rác thải tự phát. Đặc biệt, đẩy nhanh xây dựng các nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt có thu hồi năng lượng để giảm tỉ lệ rác thải chôn lấp.
Ông Huy cũng đề nghị thành phố Cần Thơ tiếp tục rà soát, bổ sung xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung, ưu tiên đầu tư tại các khu vực đô thị, khu dân cư nông thôn để bảo đảm yêu cầu kiểm soát ô nhiễm nước mặt; thống kê kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải ra sông, biển, tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường nước mặt ở lưu vực sông Hậu, bảo vệ môi trường biển, nhất là các khu vực khai thác cát biển…
Đáng chú ý, thành phố Cần Thơ được xác định có hai vấn đề môi trường cần đặc biệt quan tâm: ô nhiễm nguồn nước mặt và tác động của biến đổi khí hậu. Do vậy, ông Lê Quang Huy đề nghị thành phố cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, tăng cường quan trắc, thanh tra, kiểm tra và chủ động phòng ngừa ô nhiễm môi trường…
Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Trần Văn Lâu phát biểu tiếp thu kiến từ Đoàn giám sát
Thay mặt lãnh đạo địa phương, Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Trần Văn Lâu khẳng định thành phố nghiêm túc tiếp thu các nội dung Đoàn giám sát nêu ra, đồng thời cho biết thành phố đang khẩn trương xây dựng lại quy hoạch tổng thể theo định hướng phát triển kinh tế xanh, thân thiện với môi trường, gắn với lợi thế du lịch sông nước của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Thành phố Cần Thơ cũng đang kêu gọi đầu tư vào các dự án xử lý chất thải, sinh phẩm như nhà máy điện sinh khối, đốt rác phát điện, trồng rừng, cũng như các dự án có tính chất bền vững, thân thiện với môi trường.