Theo bà Lê Cẩm Thoa, Phó trưởng Ban Nội chính Thành ủy, thời gian qua hoạt động hòa giải ở cơ sở được củng cố và có bước phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng. Với cách thức thân thiện, đồng thuận trên nguyên tắc chia sẻ, cảm thông, hòa giải cơ sở góp phần hàn gắn những rạn nứt, xóa bỏ những mâu thuẫn, nâng cao ý thức pháp luật của người dân, ngăn ngừa các tranh chấp khiếu nại, tố cáo, tạo sự đồng thuận, xây dựng khối đoàn kết trong dân. Các vụ việc hòa giải thành giúp giải quyết triệt để, hiệu quả các tranh chấp mà không phải đưa ra tòa án xét xử; kết quả hòa giải thành phần lớn được các bên tự nguyện thi hành, góp phần giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Tuy nhiên, theo bà Thoa, công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn thành phố vẫn còn gặp không ít khó khăn, vướng mắc như: Từng lúc, từng nơi lãnh đạo một số địa phương chưa quan tâm đúng mức cho việc đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất cho hoạt động hòa giải; năng lực, trình độ, uy tín và kỹ năng của số ít hòa giải viên còn yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Nhiều địa phương chưa khuyến khích, huy động được các luật sư, luật gia, người đã từng là thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên, chấp hành viên, cán bộ, công chức, viên chức và người có uy tín trong cộng đồng dân cư tham gia làm hòa giải viên tại địa bàn sinh sống hoặc hỗ trợ, giúp đỡ hòa giải viên thực hiện hoạt động hòa giải ở cơ sở nên chất lượng hòa giải chưa cao… Trong quá trình hòa giải, một số hòa giải viên còn ngại va chạm, thiếu nhiệt tình nên chưa kịp thời giải quyết các vụ việc phát sinh trên địa bàn dân cư.

Các đại biểu tham dự hội nghị.

Theo Sở Tư pháp Cần Thơ, toàn thành phố có 635 Tổ hòa giải, với 4.084 hòa giải viên. Qua tổng kết 5 năm thi hành Luật hòa giải ở cơ sở (2013 -2019), các Tổ hòa giải cơ sở đã tiếp nhận 14.632 vụ, việc, hoà giải thành 11.697 vụ, việc (đạt tỉ lệ 80%); riêng 9 tháng đầu năm 2020, các Tổ hòa giải tiếp nhận 1.631 vụ, việc, hòa giải thành 1.279 vụ, việc (đạt tỉ lệ 78%). Số vụ, việc hòa giải ở cơ sở chủ yếu là các tranh chấp liên quan đến dân sự, hôn nhân và gia đình, đất đai, môi trường… Trong quá trình hòa giải, hòa giải viên vận dụng quy định của pháp luật có liên quan, các phong tục tập quán, tình làng nghĩa xóm, chuẩn mực đạo đức để phân tích, giáo dục, giúp đỡ, thuyết phục các bên tự thỏa thuận liên quan đến các mâu thuẫn, tranh chấp.

Bà Phan Quỳnh Dao, Phó Giám đốc Sở Tư pháp, cho biết: Thời gian qua công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn thành phố đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận; đặc biệt, từ khi Luật hòa giải ở cơ sở được ban hành, hòa giải ở cơ sở đã tạo sức lan tỏa trong cộng đồng dân cư, góp phần đảm bảo ổn định, trật tự, an toàn xã hội. Công tác củng cố, kiện toàn các tổ hòa giải và hòa giải viên được quan tâm, thực hiện thường xuyên. Công tác hướng dẫn nghiệp vụ, định kỳ tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, kiến thức pháp luật về hòa giải ở cơ sở cho hòa giải viên, nhất là những quy định mới của pháp luật có liên quan được quan tâm thực hiện.

Tại hội nghị, nhiều đại biểu nêu thực tế hiện nay kinh phí dành cho công tác hòa giải ở cơ sở tại một số địa phương còn thấp, chưa chủ động cân đối kinh phí; chính sách bồi dưỡng tuy đã cụ thể nhưng việc chi hỗ trợ tại một số địa phương còn chậm, chưa kịp thời, nhất là kinh phí hỗ trợ hàng tháng cho hoạt động của Tổ hòa giải. Nhiều đại biểu đề nghị cần quan tâm đúng mức cho công tác hòa giải ở cơ sở; định kỳ tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ hòa giải cho đội ngũ thực hiện công tác này; tăng cường sự phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể các cấp, các cơ quan chức năng…

Ông Nguyễn Xuân Hải, Ủy viên BTV Thành ủy, Trưởng Ban Nội chính Thành ủy, nêu thực tế cho thấy nơi nào làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở thì nơi đó ít phát sinh mâu thuẫn trong địa bàn dân cư, người dân chấp hành tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Hoạt động hòa giải ở cơ sở chính vì thế trực tiếp góp phần nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng dân cư và tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế; người dân yên tâm lao động, sản xuất, làm ăn hiệu quả hơn, giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, xây dựng địa phương ngày càng văn minh, giàu mạnh.

Trên cơ sở đó, ông Nguyễn Xuân Hải đề nghị các cấp ủy Đảng cần tăng cường quan tâm chỉ đạo, phát huy vai trò, trách nhiệm của cơ quan tư pháp trong công tác hòa giải ở cơ sở, nhất là trong việc phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên cùng cấp để thực hiện tốt công tác này. Quan tâm đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền pháp luật về hòa giải ở cơ sở để người dân dễ tiếp thu, dễ thực hiện.

Bên cạnh đó, theo ông Hải, cần tiếp tục củng cố, kiện toàn nâng cao chất lượng Tổ hòa giải và hòa giải viên; tăng cường bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải, tạo điều kiện cho hòa giải viên giao lưu, học hỏi kỹ năng hòa giải. Đặc biệt, cần quan tâm bảo đảm kinh phí hoạt động cho công tác hòa giải ở cơ sở, giải quyết kịp thời, đầy đủ các chính sách, chế độ cho hòa giải viên và kinh phí cho hoạt động hòa giải; kết hợp chặt chẽ công tác hòa giải ở cơ sở với hoàn thiện quy chế dân chủ ở cơ sở, cuộc vận động xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư…