Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, tình hình trong nước hết sức rối ren, cuộc sống của nhân dân càng thêm thống khổ bởi chính sách đàn áp, vơ vét của Nhật. Trước tình hình đó, Ban Thường vụ Trung ương Đảng chủ trương “Đánh đuổi Pháp - Nhật” , phát động phong trào chống Nhật cứu nước, tạo cao trào cho tổng khởi nghĩa. Tỉnh ủy Cần Thơ gấp rút xây dựng Mặt trận Dân tộc Thống nhất, nhanh chóng tập hợp lực lượng nhất là nắm các tôn giáo (Cao Đài, Hòa Hảo). Đồng thời, Liên tỉnh ủy miền Tây được thành lập nhằm củng cố vững chắc cơ cấu lãnh đạo phong trào quần chúng ở các tỉnh miền Tây.

Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp, chính quyền cách mạng và nhân dân tỉnh Cần Thơ bước vào giai đoạn cách mạng mới trong hoàn cảnh và điều kiện mới, chuyển từ đấu tranh vũ trang sang đấu tranh chính trị bảo vệ Hiệp định Genève và thành quả cách mạng. Quân dân toàn tỉnh ra sức xây dựng đời sống mới, mặt khác, vẫn luôn sẵn sàng chiến đấu chống lại các thế lực phá hoại và chống ảo tưởng hòa bình, ngủ quên trên chiến thắng; ý chí và niềm tin của nhân dân vào cách mạng được củng cố hơn lúc nào hết.

Sau thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, chính quyền nhân dân mới thành lập ra sức củng cố và xây dựng cơ sở cách mạng trong tình hình mới, bên cạnh đó vẫn hết sức đề cao công tác chuẩn bị cho những cuộc chiến mới, bởi vì ngay trong thời điểm đã giành được chính quyền thì tình hình trong nước lẫn quốc tế vẫn rất phức tạp, nhiều thế lực phản động và thù địch vẫn tiếp tục hoạt động và đe dọa chính quyền non nớt mới thành lập.

Năm 1739, vùng đất Cần Thơ được khai mở và chính thức có mặt trên dư đồ Việt Nam với tên gọi là Trấn Giang. Cùng với những thăng trầm của lịch sử dân tộc, vùng đất Trấn Giang - Cần Thơ đã trải qua nhiều lần thay đổi tên gọi và địa giới hành chính. Mỗi giai đoạn lịch sử đều ghi dấu những bước phát triển mới của vùng đất này, tích luỹ nội lực để hôm nay vinh dự gánh vác trọng trách thành phố trực thuộc Trung ương, thành phố động lực của vùng đồng bằng sông Cửu Long.