Tại hội thảo khoa học “Vận dụng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình gắn với việc xây dựng tiêu chí người Cần Thơ” do Ban Tuyên giáo Thành ủy Cần Thơ tổ chức mới đây, các bài tham luận đã góp phần nhận diện các hệ giá trị gắn với thực tiễn của TP Cần Thơ. Ông Nguyễn Thực Hiện, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, nhấn mạnh: “Đây là vấn đề vừa mang ý nghĩa định hướng chiến lược, vừa mang ý nghĩa thực tiễn của thành phố. Hiểu mục tiêu xây dựng con người Cần Thơ “Trí tuệ - Năng động - Nhân ái - Hào hiệp - Thanh lịch” theo tinh thần Nghị quyết 45-NQ/TW giúp chúng ta thực hiện xây dựng, đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội không bỏ quên yếu tố con người, lấy đời sống văn hóa người Cần Thơ làm trung tâm của sự phát triển”.

ADVERTISEMENT

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ, cho rằng sau gần 20 năm trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, Cần Thơ tiếp tục phát huy, khẳng định vị trí chiến lược, là nơi hội tụ và phát triển về kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội của vùng. Văn hóa Cần Thơ cũng được phát huy là vai trò đầu tàu, tiếp tục góp phần vào sự phát triển của thành phố theo hướng văn minh, hiện đại. Nhiều hoạt động văn hóa được tổ chức đa dạng, sôi nổi, thiết thực, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của các tầng lớp nhân dân trên địa bàn thành phố. Đặc biệt, việc thực hiện các tiêu chí người Cần Thơ được nhuần nhuyễn, cụ thể hóa bằng những mô hình, cách làm hay, được sự hưởng ứng của các ngành, các địa phương.

Đơn cử như Đoàn TNCS Hồ Chí Minh TP Cần Thơ, trên nền tảng các giá trị “Tâm trong - Trí sáng - Hoài bão lớn” và định hướng xây dựng các hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình, đã gắn kết với việc triển khai xây dựng người Cần Thơ thông qua nhiều hình thức, phương pháp hiệu quả. Giai đoạn 2017-2023, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh TP Cần Thơ đã bình chọn, tuyên dương gần 5.320 gương “Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác”, “Thầy thuốc trẻ tiêu biểu làm theo lời Bác”...; thực hiện các cuộc vận động sống đẹp trong thanh niên như “Mỗi ngày một tin tốt”, “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp”...

Nhiều năm qua, ngành Giáo dục và Đào tạo thành phố chú trọng xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học, nhằm hình thành nhân cách, cách đối nhân xử thế đẹp cho học sinh ngay từ ghế nhà trường. Những mô hình như giáo dục truyền thống, gia tăng hoạt động trải nghiệm, nâng cao kỹ năng sống... tỏ rõ hiệu quả. Hơn 10 năm qua, chương trình giáo dục di sản trong học đường được ngành Văn hóa và ngành Giáo dục thành phố phối hợp thực hiện đã mang lại hiệu quả tích cực. Những chuyến tham quan di tích, bảo tàng, những chuyến về nguồn, tìm hiểu di sản văn hóa... đã vun bồi tình yêu quê hương, đất nước, hình thành cho các em nhận thức về trách nhiệm bản thân, gia đình và xã hội.

Từ thực tế địa phương, ông Trần Văn Tươi, Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy Vĩnh Thạnh, chia sẻ sâu về vấn đề vận dụng hệ giá trị gia đình trong việc giữ gìn, phát huy và xây dựng gia đình ở địa phương. Nổi bật ở huyện Vĩnh Thạnh là công tác gia đình được xây dựng trên nền tảng văn hóa, truyền thống đặc trưng, được biết đến nhiều với tinh thần cố kết cộng đồng, tuân giữ lễ giáo, gia phong và tinh thần hiếu học. Ông bà mực thước, cha mẹ gương mẫu, con cháu thảo hiền, giềng mối đạo nghĩa đó đã giúp hình thành nên hệ giá trị gia đình bền vững. Con người văn hóa và gia đình văn hóa có mối quan hệ tương hỗ, biện chứng. Đồng tình quan điểm này, nhà giáo Lê Phước Nghiệp (quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) cho rằng, gia đình có vai trò rất quan trọng trong hình thành nên cốt cách, phẩm hạnh của một con người, suy rộng hơn, giúp hình thành nên hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị quốc gia.

Tuy nhiên, các tham luận tại hội thảo khoa học lần này cũng chỉ ra rằng, trước sự phát triển của đô thị hóa, công nghiệp hóa, kỷ nguyên số, từng con người bị tác động không ít. Điều đó cũng ảnh hưởng đến việc định hình, khẳng định các hệ giá trị và trong xây dựng các tiêu chí người Cần Thơ. Với thanh niên, ảnh hưởng của internet, mạng xã hội làm thay đổi tư duy, nhận thức, cách ứng xử về quan hệ trong gia đình, ngoài xã hội. Ông Trần Văn Tươi, Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy Vĩnh Thạnh, nêu thực trạng: “Thời gian dành cho nhau của các thành viên trong gia đình ngày càng ít đi, trong khi mỗi người đều có công việc, lao động, học tập, tối về ai cũng có nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí riêng tư nên mỗi người đều chăm chú vào chiếc điện thoại thông minh. Cùng chung một mái nhà nhưng dường như cha, mẹ và con cái đang sống trong một thế giới hoàn toàn khác nhau”.

Chương trình “Tự hào người Cần Thơ” do Bảo tàng TP Cần Thơ thực hiện tại các trường học trên địa bàn thành phố nhằm giúp học sinh hiểu về các tiêu chí xây dựng người Cần Thơ.

Mặt khác, cũng có thực trạng thời buổi kinh tế thị trường, vai trò của đồng tiền, vật chất được nhiều người “tham chiếu” để đánh giá, đánh đổi nhiều giá trị, cả vật chất lẫn tinh thần. Đồng tiền khiến con người lệ thuộc, sẵn sàng đánh đổi bằng truyền thống, văn hóa và phẩm hạnh. Kết luận Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Hạnh phúc của con người không phải chỉ ở chỗ nhiều tiền, lắm của, ăn ngon, mặc đẹp, mà còn ở sự phong phú về tâm hồn, được sống giữa tình thương và lòng nhân ái, lẽ phải và công bằng”.

TS Hà Thị Thùy Dương, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, khu vực IV, cho rằng, việc vận dụng tiêu chí người Cần Thơ không chỉ trên cơ sở hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình Việt Nam mà còn cần căn cứ vào yêu cầu, định hướng phát triển của thành phố. Theo thời gian, việc xây dựng tiêu chí người Cần Thơ cũng cần có sự điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp. Thực tế, mỗi địa phương trên cơ sở các hệ giá trị chung của quốc gia, trên cơ sở thực tiễn, bản sắc văn hóa địa phương, sẽ xây dựng bộ tiêu chí người địa phương phù hợp, sát thực tế. TS Hà Thị Thùy Dương nêu dẫn chứng, TP Hà Nội ngoài tiêu chí thanh lịch (cũng là 1 trong 5 tiêu chí người Cần Thơ) thì còn nói đến tiêu chí văn minh; TP Hồ Chí Minh ngoài năng động (cũng là 1 trong 5 tiêu chí người Cần Thơ) thì nhấn mạnh thêm tiêu chí xây dựng con người nghĩa tình. “Việc xây dựng được tiêu chí con người Cần Thơ đúng, đầy đủ, phù hợp, có tính thực tiễn, không quá xa rời, viển vông, khó thực hiện là rất quan trọng vì nó có tác dụng điều chỉnh suy nghĩ, hành động của mọi người, dẫn dắt sự phát triển của thành phố theo đúng mục tiêu đề ra” - TS. Hà Thị Thùy Dương nhấn mạnh.

Phát biểu kết luận hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Tâm, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Cần Thơ, cho biết: Trong sự nghiệp đổi mới và xây dựng đất nước, Cần Thơ đã và đang tiếp tục phát huy truyền thống, đoàn kết nhất trí, khắc phục khó khăn, quyết tâm xây dựng và phát triển thành phố, góp phần tích cực đối với sự phát triển của vùng ĐBSCL và cả nước. Thành ủy, HĐND, UBND TP Cần Thơ đã ban hành rất nhiều chủ trương, chính sách về nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân đồng bộ, hài hòa với phát triển kinh tế và đô thị, góp phần xây dựng nếp sống văn hóa mới, văn minh đô thị. Đây được coi là cách làm bền vững vì cốt lõi của đời sống văn hóa chính là xây dựng được ý thức hệ về văn hóa trong mỗi người dân. Trên cơ sở đó, thành phố đã có nhiều nỗ lực phát triển văn hóa, xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững; xây dựng người Cần Thơ “Trí tuệ - Năng động - Nhân ái - Hào hiệp - Thanh lịch”. Qua đó, góp phần xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam nói chung, con người Cần Thơ nói riêng đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.